ul. Sławęcińska 2
89-665 Ogorzeliny
tel. 052-39-879-86
Ogorzeliny położone są około 11 km na południe od Chojnic, około 5 km na zachód od Sławęcina. Na zachód, około 4 km znajduje się wieś Zamarte. Ogorzeliny położone są na terenie równinnym.
Pierwsza wzmianka o Ogorzelinach (Gori) pochodzi z roku 1236 i zawarta jest w dokumencie wyznaczającym granice wsi Kruszewa, Mochla i Orla. W roku 1275 nazwa miejscowości pojawiła się w pisowni jako Ogorelina. W Ogorzelinach przez wieki dominowała ludność pochodzenia niemieckiego - tzw. Kosznajderzy, niemieccy, katoliccy osadnicy. Masowa kolonizacja tych terenów przypada na XV i XVI wiek.
W roku 1570 Ogorzeliny, wymienione są jako własność szlachecka. W latach 1612-1626 należały do wojewody pomorskiego Samuela Żalińskiego. W roku 1653 właścicielami Ogorzelin zostają następcy S. Żalińskiego.
Parafia w Ogorzelinach została założona przez właścicieli majątku po 1338 r. Wtedy pozwolono na postawienie kościoła. Istnienie parafii w Ogorzelinach potwierdza wykaz danin rzymskich z 1398 r. Kościół był zapewne pierwszym kościołem w tym miejscu. Czas jego budowy określa się na połowę XIV w., podawana jest też data - 1402 r. O konsekracji kościoła źródła nie wspominają - wiadomo jednak, że już w 1653 r. obchodzono rocznicę dedykacji, w pierwszą, niedzielę po Podwyższeniu Krzyża Świętego. Z wizytacji z roku 1653 wiadomo, że kościół posiadał dzwonnicę z drewna z trzema dzwonami, był murowany, kryty dachówką, bez sklepienia. W kościele znajdował się 1 obmurowany ołtarz, dawna chrzcielnica i ambona.
W roku 1617 arcybiskup Gembicki połączył kościół w Ogorzelinach, Niwach i Zamartem w jedną parafię. Do parafii należały także Jerzmionki i Nowy Dwór. W Ogorzelinach początkowo nie było księdza. Nabożeństwa odbywały się co drugą niedzielę, a odprawiał je ksiądz Adam Buława z Kamienia Krajeńskiego. Później ks. A. Buława (1658 r.) został proboszczem w Ogorzelinach (zmarł w roku 1696).
W XVIII w. do kościoła dobudowano drewnianą wieżę i kruchtę południową. Podczas wojen szwedzkich kościół został poważnie uszkodzony.
W roku 1823 na cmentarzu parafialnym wzniesiono kaplicę grobową dla rodziny Prądzyńskich, a w roku 1824 odnowiono kościół.
Kościół rozbudowano w roku 1893 - odbudowano wówczas zakrystię od strony północnej, a dawną włączono do korpusu, powiększając w ten sposób prezbiterium od północy.
Następny właściciel Ogorzelin Wincenty Prądzyński w roku 1848 ufundował przy kościele szpital dla ubogich, który uległ zniszczeniu po 1945 r.
Kościół usytuowany w centrum wsi, pomiędzy dwiema drogami - od strony północnej droga do Sławęcina, od zachodniej do Obkasu. Kościół orientowany, zbudowany z kamienia i cegły, z wejściem głównym w wieży zachodniej od ulicy Obkaskiej. Teren, na którym położony jest kościół, płaski, ogrodzony murem ceglanym z trzech stron, od strony wschodniej ogrodzenie z siatki metalowej. Od strony północnej żelazna, kuta furtka, od strony zachodniej brama i furtka (kute żelazo). Brama i furtki wyodrębnione wysokimi ceglanymi słupkami na planie kwadratu z dwuspadowymi daszkami. Od strony południowo-wschodniej przejście prowadzące na plebanię. Wzdłuż muru wysokie drzewa, pojedyncze na cmentarzu, w większości starodrzew m.in. kasztanowce, jesiony, klony, lipy.
Wokół kościoła cmentarz założony na planie nieregularnym, oddzielony od kościoła obejściem z płyt betonowych. Cmentarz założony w I pół. XIX w. na miejscu cmentarza, który istniał już w pół. XVII w. (również ogrodzony murem). Najstarsze zachowane nagrobki wolnostojące, płyty nagrobne i mogiły z I pół. XX w. Dwa krzyże drewniane z II pół. XX w. - w części zachodniej cmentarza w pobliżu bramy oraz w części południowo-wschodniej przy kaplicy. W południowo-zachodniej części cmentarza znajduje się kaplica grobowa wzniesiona dla rodziny Prądzyńskich w 1823 r.
Kościół stanowi zwartą bryłę, korpus prostopadłościenny, dach dwuspadowy kryty gontem dębowym i sosnowym. Od zachodu w korpus wtopiona wysoka, czworoboczna wieża pokryta gontowym zadaszeniem z dzwonem z l6l7 r. Hełm wieży dzwonowaty, z ośmioboczną latarnią o cebulastym zwieńczeniu. Zakrystia niska, sięgająca okapu dachu, kryta dachem pulpitowym - kruchta południowa tej samej wysokości kryta dachem dwuspadowym. Na zewnętrznej ścianie kościoła we wnęce na wysokości ok. 2,5 m znajduje się figura Matki Bożej Królowej Świata - odnowiona i postawiona w 1994 r. Wnętrze kościoła to korpus salowy na rzucie prostokąta (23,30 x 9 m), strop drewniany, prezbiterium wydzielone, posadzka prezbiterium podwyższona na całej szerokości korpusu. W ścianie północnej prezbiterium głęboka wnęka, w której jest prostokątny otwór drzwiowy, prowadzący do zakrystii. Z wnętrza zakrystii prowadzą schody na przyścienną ambonę. W ścianie południowej, w głębokiej wnęce, otwór drzwiowy z nawy do kruchty. W narożniku kruchty kamienna dawna kropielnica o przekroju kwadratowym, wys. ok. 70 cm z wyrytą datą 1864 r. W przyziemiu wieży, ściana oddzielająca wnętrze kościoła od przedsionka. Na ścianie wsparty chór muzyczny występujący ku wnętrzu kościoła. Nawa kościoła z ok. pół. XIV w. Instalacje: elektryczna, odgromowa, odpływowa, nagłaśniająca, przeciwpożarowa, alarmowa. Na bocznych cianach znajduje się krzyż z XVIIIw. z aniołami.
W południowo-zachodniej części cmentarza usytuowana jest neogotycka kaplica Prądzyńskich z 1823 r., murowana z cegły z użyciem kamienia. Założona na rzucie prostokąta, salowa, kryta wysokim dachem dwuspadowym. Szczyt zachodni - frontowy z wielouskokowym gzymsem. Na osi ostrołukowy, głęboki portal z profilowanej cegły, drzwi oryginalne, 2 skrzydłowe, prostokątne, część zamknięta łukiem ostrym, wypełniona motywami gotyckimi. Nad portalem okrągły, żeliwny kartusz z herbem przedstawiającym księżyc. Wewnątrz sklepienie krzyżowe. Od 1993 r. kaplica pełni funkcję kostnicy.
Wyposażenie kościoła to: ołtarz główny neobarokowy z I pół. XIX wieku, architektoniczny z rzeźbami - pośrodku figura Chrystusa Ukrzyźowanego (barokowa, ok. pół. XVII w.), po bokach Matka Boska Bolesna i św. Jan Ewangelista (barokowe XVIII w.), w górnej kondygnacji figura św. Marii Magdaleny i 4 aniołów (barokowe XVIII/XIX w.), na bocznych ścianach nawy figury Serca Jezusowego i św. Józefa. Ambona barokowa z końca XVII w., chrzcielnica rokokowa z II pół. XVIII w., lichtarze w ołtarzu z XIX w., dzwon na wieży z 1617 r. odlany przez Joachima Karstede.
Większe zmiany w bryle kościoła i jego wnętrzu nastąpiły po 1945 r. W 1951 r. w Bydgoszczy w firmie J. Sobiechowskiego nabyto 11-głoso-we organy. W 1955 r. przeprowadzono większy remont - m.in. pokryto nowymi gontami cały dach kościoła.
W latach 1974-1975 powiększono kościół o wieżę murowaną od strony zachodniej (przy wejściu głównym)
Bardzo ważnym dokumentem dla parafii w Ogorzelinach jest wydany dnia 30 listopada 1929 r. przez Wojewodę Pomorskiego akt uznania Kościoła Parafialnego p.w. Podwyższenia Krzyża Św. za zabytek.
Znaczące zmiany w bryle kościoła i jego wnętrzu nastąpiły dzięki usilnym staraniom i zabiegom ówczesnego proboszcza parafii Aleksandra Kłosa (1964-1975). Ksiądz proboszcz, już 30 września 1968 r., wystąpił z wnioskiem do Kurii Biskupiej o przeprowadzenie kapitalnego remontu zabytkowego kościoła w Ogorzelinach, Ponieważ takie były zalecenia protokołu wizytacyjnego z roku 1967.
Wieża kościoła była w bardzo złym stanie. Koszt remontu drewnianej wieży był zbyt wysoki, dlatego też ksiądz proboszcz zaproponował, aby rekonstruować dawną wieżę murowaną istniejącą przed pożarem kościoła w XVIII w.
W myśl ustawy z 15 II 1962 r. o ochronie dóbr kultury i muzeach (Dz. U. Nr 10 poz.48) kościół w Ogorzelinach pochodzący z XIV w. podlegał ustawowej ochronie jako zabytek II klasy, można było rozpocząć starania o remont.
Zlecenie na wykonanie ekspertyzy technicznej otrzymał od księdza proboszcza Aleksandra Kłosa inż. Ryszard Konikiewicz. Kierownikiem budowy został p. Leon Falkowski z Chojnic (pismo z dnia 16 VII 1973 r.), który zobowiązany był przeprowadzić kapitalny remont według projektu inż. Bronisława Awgula. Metalową konstrukcję zabytkowej wieży wykonała Spółdzielnia Usługowa "Mechanik", natomiast Zakład Dekarsko-Blacharski p. Stanisława Kanki ze Strzebielina, zgodnie z umową z dnia 31 stycznia 1874 r., zajął się kapitalnym remontem wierzchołka wieży.
Remont rozpoczęto 1 kwietnia 1974 r. W miejsce drewnianej wieży o konstrukcji szkieletowo-kozłowej zbudowano wieżę murowaną, o konstrukcji stalowo-żelbetowej. Hełm wieży zachowano, zrekonstruowano i wymieniono zniszczone elementy. Część przyziemia wieży została powiększona. Zmniejszono przedsionek, wstawiając dodatkowe drzwi. Wejście na chór usytuowano w północno-zachodnim narożniku. Bryła zewnętrzna uległa zmianie poprzez wprowadzenie nowych przypór od strony północnej i południowej.
Ze względu na ogromny koszt kapitalnego remontu Kuria Biskupia Chełmińska pismem z dnia 1 VI 1974 r. zwolniła parafię ze świadczeń na cele diecezjalne i na Seminarium do końca 1974 r. W 1975 r. w przebudowanej wieży ustawiono organy. W tym samym roku przeprowadzono adaptację liturgiczną prezbiterium kościoła wg projektu Mariana Dorawy. Zmiany nastąpiły w obrębie ołtarza głównego jak i w prezbiterium; ustawiono nowy ołtarz "versus populum". W okresie grudnia 1976 r. do maja 1977 r. trwał generalny remont organów kościelnych. Remontu dokonała firma Władysława Ropla z Żukowa. Ostatnie prace (zakończenie przebudowy wieży, adaptacja prezbiterium (rozpoczęte w czasie kiedy proboszczem parafii był ksiądz Aleksander Kłos) zakończone zostały już przez jego następcę księdza Franciszka Husarka (1975-1990). Ksiądz Aleksander Kłos przeniesiony został do kościoła p.w. Zwiastowania Najświętszej Marii Panny w Chojnicach. W roku 1979 ustawiono we wnętrzu kościoła nowe modrzewiowe ławki i wyłożono modrzewiowymi deskami cały strop kościoła.
We wrześniu 1990 roku służbę duszpasterską w Parafii p.w. Podwyższenia Krzyża Świętego w Ogorzelinach rozpoczął ksiądz Eugeniusz Pepliński. Wprowadzenia w urząd dokonał ks. Prałat Aleksander Kłos jako Dziekan dekanatu chojnickiego. Za jego duszpasterskiej posługi od września 1990 do dnia dzisiejszego, przy współpracy, życzliwości i szczodrobliwości parafian udało się wykonać olbrzymią ilość prac remontowo - budowlano - konserwatorskich. Ich wynikiem było m.in.: odnowienie wnętrza kościoła wraz renowacją ołtarza głównego, chrzcielnicy i ambony, remont plebanii, odnowienie kostnicy cmentarnej łącznie z poszerzeniem miejscowego cmentarza, wyłożenie nowej posadzki murowanej w prezbiterium Kościoła, wykonanie nowego ołtarza i ambony stylowo zharmonizowanych z neobarokowym ołtarzem głównym, generalny remont organów przez organmistrza Jerzego Kureckiego z Pogódek i cały szereg innych działań.
W dniu 29 kwietnia 2004 przypadła 25 rocznica Święceń Kapłańskich ks. proboszcza Eugeniusza Peplińskiego. Liturgiczny obchód tej zacnej uroczystości odbył się 9 maja w czasie Mszy świętej jubileuszowej pod przewodnictwem ks. Biskupa Jana Bernarda Szlagi. Ks. Jubilat w tym uroczystym dniu ofiarował osobisty dar dla tutejszego kościoła parafialnego - nowe sedilia, stylowo zharmonizowane z ołtarzem głównym, wykonane w pracowni konserwatorskiej w Toruniu.